پرلیت در گلخانه: نسبت‌های اختلاط، آبیاری، انتخاب گرید (راهنمای کامل)

پرلیت کشاورزی با تخلخل بالا، زهکشی سریع و نگهداری یکنواخت رطوبت، یکی از محبوب‌ترین اجزای بستر کشت گلخانه است. در این راهنما، همه‌چیز دربارهٔ انتخاب گرید و دانه‌بندی، نسبت‌های اختلاط، مدیریت EC و pH، الگوی آبیاری، هیدروپونیک و عیب‌یابی را به‌شکل اجرایی مرور می‌کنیم. اگر تازه با پرلیت آشنا می‌شوید، ابتدا صفحهٔ «معرفی پرلیت» و مقالهٔ «پرلیت چیست و چه کاربردهایی دارد؟» را ببینید.

پرلیت کشاورزی چیست؟

پرلیت ماده‌ای معدنی و خنثی است که پس از حرارت‌دهی به دانه‌های سفید و بسیار سبک با ساختار سلولی تبدیل می‌شود. ترکیب هوادهی بالا و نگهداری یکنواخت رطوبت باعث شده برای بذر، قلمه، نشا و گلدان‌های خانگی/تجاری انتخابی استاندارد باشد. برای مرور جامعتر، مقالهٔ «مقایسه انواع پرلیت و تأثیر آن‌ها بر رشد گیاهان گلخانه‌ای» و «راهنمای گریدهای پرلیت منبسط» را ببینید.

انتخاب گرید و دانه‌بندی

انتخاب صحیح گرید (ریز/متوسط/درشت) به نوع گیاه، مرحلهٔ رشد و الگوی آبیاری بستگی دارد. گاید دقیق دانه‌بندی و کاربردهای هر گرید را در «راهنمای گریدهای پرلیت» ببینید. خلاصهٔ تصمیم‌گیری:

• ریز: بذر/قلمهٔ حساس، نشاکاری؛ بیشترین یکنواختی رطوبت و هوادهی.
• متوسط: گلدان‌های عمومی و بیشتر گیاهان آپارتمانی؛ تعادل میان آب و هوا.
• درشت: گیاهان حساس به ماندآب و مخلوط‌های نیازمند زهکشی قوی.

نسبت‌های اختلاط پیشنهادی

اگر بستر سریع خشک می‌شود، سهم دانهٔ ریز را افزایش بده؛ اگر ماندآب داری، سهم دانهٔ درشت را بیشتر کن.

EC و pH در کشت با پرلیت

پرلیت خنثی است و بافر قوی شیمیایی ندارد؛ بنابراین EC و pH را محلول غذایی و اجزای آلی تعیین می‌کنند. بازه‌های راهنما:

• pH هدف: 5.8–6.5 برای اغلب گیاهان گلخانه‌ای (ساکولنت‌ها: 6.2–6.8).
• EC محلول ورودی:
  • بذر/قلمهٔ حساس: 0.6–1.0 mS/cm
  • رشد رویشی: 1.2–1.8 mS/cm
  • گل‌دهی (گونه‌محور): 1.5–2.2 mS/cm

قبل از استفادهٔ نخست، پرلیت را یک‌بار با آب تمیز بشوی تا گردوغبار و هدایت الکتریکی اولیه پایین بیاید؛ سپس تغذیه را مطابق برنامه شروع کن.

عیب‌یابی سریع اعداد

• EC زه‌آب پایین (< 0.5): کم‌غذایی → دوز محلول را ۱۰–۱۵٪ بالا ببر.
• EC زه‌آب بالا (> 2.5): تجمع نمک → یک نوبت آب خالی (leaching) و سپس ادامه با EC پایین‌تر.
• pH < 5.5: ریسک کمبود Ca/Mg → بافر pH↑ یا برنامهٔ حاوی کلسیم.
• pH > 7: قفل آهن/روی → بافر pH↓ و در صورت نیاز کلات آهن.

برای انتخاب گرید متناسب با برنامهٔ تغذیه و pH/EC، «راهنمای گریدهای پرلیت» و «معرفی پرلیت» را ببین. نیاز به نسخهٔ شخصی‌سازی‌شده داری؟ مشاوره رایگان.

آبیاری و مدیریت رطوبت

با پرلیت، آبیاری‌ها معمولاً کوتاه‌تر اما با دفعات بیشتر هستند. قاعدهٔ ساده: وقتی لایهٔ بالایی به‌ظاهر خشک شد ولی با لمس هنوز رطوبت حس می‌شود، یک آبیاری سبک انجام بده. اگر بستر ظرف ۲۴ ساعت کاملاً خشک می‌شود، درصد پرلیت را ۵–۱۰٪ بالا ببر یا به سایزبندی ریز/متوسط تغییر بده.

پرلیت در هیدروپونیک

پرلیت به‌عنوان بستر خنثی در کشت‌های NFT، درِپ و سیستم‌های ساکن عملکرد قابل‌اعتمادی دارد؛ سبک است و اشباع و هوای ریشه را خوب متعادل می‌کند. برای مقایسهٔ کارکرد گریدها در گلخانه، مقالهٔ «مقایسه انواع پرلیت در رشد گیاهان» را ببین.

خطاهای رایج و عیب‌یابی

• ماندآب و ریشه‌سوزی: سهم پرلیت را افزایش بده، گلدان را سبک‌تر انتخاب کن، یا سوراخ زهکش را بیشتر کن.
• کمبود عناصر با وجود تغذیه: pH را بررسی کن (احتمال قفل تغذیه). بازهٔ 5.8–6.5 را هدف بگیر.
• خشک‌شدن سریع سطح: یا درصد پرلیت ریز را بالا ببر یا مالچ سبک سطحی استفاده کن.

پرلیت یا ورمیکولیت؟

در بسیاری از بسترها، ترکیب هدفمند با پیت‌ماس/کوکوپیت بهترین تعادل آب و هوا را ایجاد می‌کند.

قیمت و خرید پرلیت کشاورزی

بازهٔ رایج بازار (وابسته به گرید، کیفیت و تناژ) معمولاً حدود ۵ تا ۲۵ هزار تومان برای هر کیلو است. برای انتخاب درستِ گرید و پیشنهاد دقیق متناسب با کشت و حجم مصرف، درخواست مشاوره و استعلام ثبت کن. اگر در مرحلهٔ انتخاب گرید هستی، این منبع‌ها کمک می‌کنند: گریدهای پرلیت، معرفی پرلیت.

سؤالات متداول

نکات بیشتری لازم داری یا دربارهٔ گرید خاصی سؤال داری؟ مشاوره رایگان بگیر و قبل از خرید، راهنمای گریدهای پرلیت و معرفی پرلیت را مرور کن.